روش پوزتیویستی :
این روش همان روش اثبات گرایی است که در قرن نوزدهم از اندیشه های آگوست کنت و تفکر دورکیم در علوم اجتماعی شکل گرفت و مبنی آن در جهت اثبات گرایی بوده و از علوم تجربی ویا طبیعی اقتباس شده است. در این روش ابتدا شکل شاخص ها را مد نظر قرار می گیرد و سپس مقیاس (عددی) بکار می رود. هدف این روش تحقیق این است که موضوعات را بصورت عینی در آورد و بصورت عددی بیان کند ، هر چند موضوع مورد مطالعه عینی نباشند اما سعی این روش آن است که اندازه گیری کاملی از پدیده ها و موضوعات ارائه کند( عاملی، 1387).
پوزیتیویسم، از POSITIVE به معنای واقعی، مثبت، صریح، تحقیقی، تحصّل گرایی و اثبات گرایی می‌باشد. پوزیتیویسم اصطلاحی فلسفی است که بر اساس آن، تنها روش معتبر تحقیق و شناخت، روش علمی تجربی دانسته می‌شود. روشی که بر پایه تجربه است. آگوست کنت برای فکر شر 3 مرحله قایل بود:
· مرحله الهی و دینی که علل پیدایش و وقوع حوادث به علل ماورایی و الهی نسبت داده می‌شود.
· مرحله فلسفی که علت حوادث را در جوهر نامرئی و طبیعت اشیا مثل نیروهای مشاهده ناپذیر مادی و ذرات نادیدنی نهفته می دانست.
· مرحله علمی که به جای جستجو از چرایی پدیده‌ها به چگونگی پیدایش پدیده‌ها و روابط آنها با یکدیگر می‌پردازد، مرحله سوم را همان مرحله اثباتی و تحقیقی می‌دانست.
از نظر کنت، می‌توان از علوم طبیعی الگوهای نظری و روشهای مطالعه را فرا گرفته و در علوم اجتماعی به کار بست. بدین معنا که روش تحقیق و رویکرد به مسایل علوم اجتماعی متفاوت از علوم طبیعی و ریاضی نیست و در علوم اجتماعی هم به مثابه علوم طبیعی باید از کشف و شهود و قضاوتهای ارزشی و هنجاری پرهیز کرد.
ریشه‌های فکری پوزیتویسم را می‌باید در تحولات عصر روشنگری قرن 18 میلادی در اروپا جستجو کرد که شاهد پیدایش ایمان به عقل انسان بود یعنی همان انتظاراتی را که عصر ایمان نسبت به وحی الهی (به صورت فراگیر و جهانی ) داشت، در فلاسفه عصر روشنگری، نسبت به عقل انسان تجلی یافت.
نقاط ضعف پوزیتیویست
· فراموشی فرد: در این روش فرد مانند شیء قابل اندازه گیری در نظرگرفته می شود.
· فراموشی منبع اثر: به وجود خود اثر توجه می شود و نه منبع اثر.
· کاوش در فرد اثر می گذارد و باعث تغییر افکار عمومی می شود.
مثال : استفاده از روش پوزتیویستی در رابطه با کاریکاتورروزنامه در مورد دفاع مقدس:
برای تحقیق این که هدف کاریکاتوریست از انتشار این کاریکاتور چه بود است، روش پوزیتیویستی را پیشنهاد می کند که این کار را بصورت پیمایشی انجام دهیم،اینکه با طرح پرسشنامه وباگنجاندن سئوالات مطروحه(مثال :به نظرشما هدف کاریکاتوریست توهین به رزمندگان بوده یا انتقاد به وضعیت اقتصادی کشور بوده است؟) در آن و پر نمودن آنان توسط شهروندان در جامعه و سپس با کدگذاری به داده ها از طریق «آماری» و یا «Spss» می توان به این نتیجه دست یافت که هدف اصلی کاریکاتوریست چه بوده است. در واقع اگر بخواهیم که روزنامه خاصی را در جهت کسب اطلاع از مخاطبان آن مورد مطالعه قرار دهیم . به عبارت دیگر، مسئله مان این باشد که بدانیم مخاطبان یک روزنامه بیشتر از کدام طیف در جامعه است و بدانیم که آیا بیشترین مخاطبان را قشر تحصیل کرده ونخبگان تشکیل می دهد و یا مردم عام در جامعه ؟ برای تحقیق این امر به دو نوع از روش تحقیق پوزیتویستی می توان دست یافت. اول به صورت پیمایشی ؛ اینکه با طرح پرسشنامه وباگنجاندن سئوالات مطروحه در آن و پر نمودن آنان توسط شهروندان در جامعه و سپس با کدگذاری به داده ها از طریق «آماری» و یا «Spss» می توان به نتایج دست یافت. دوم به صورت کدگذاری موضوعاتِ موجود در روزنامه که می تواند جنبه تحلیلی به صورت کمی داشته باشد ؛ اینکه بدانیم موضوعات مورد علاقه تحصیل کردگان و یا نخبگان را چه موضوعات تشکیل می دهند ویا مردم عام به چه نوع موضوعات اهمیت می دهند، سپس با بررسی آنان در روزنامه در یک دوره خاصی ، می توان به داده های دست یافت. بدین معنی ، نتیجه این خواهد بود که در یک دوره خاص روزنامه مورد نظر بیشترین موضوعات مورد علاقه تحصیل کردگان و نخبگان را مورد انتشار قرار داده است و یا بر عکس ، به موضوعات مورد علاقه طبقه متوسط بیشتر بهاد داده شده است .
